Rammellzee in Groningen

Binnen de groep vroege Newyorkse kunstenaars gold Rammellzee (15-12-1960 – 28-06-2010) als de de filosoof en theoreticus van de graffiti.

Hij had een solotentoonstelling in het Groninger Museum (i.s.m. Museum Helmond) van 8 februari t/m 22 maart 1987. Het betrof 50 kunstwerken, allemaal verzameld uit Nederlands bezit.

Rammellzee was zelf aanwezig in Groningen 4 t/m 8 februari en verzorgde een gastcollege aan de kunstacademie Minerva en een rap-optreden onder de noemer "Gregorian Chants", in een eigen ontworpen uitdossing tijdens de opening op 7 februari.

Eerder waren in het Groninger Museum 10 werken van hem te zien als onderdeel van de groepsexpositie ‘Graffiti, tien writers uit New York' van 15 januari tot en met 26 februari 1984.

En later nog een keer in de groepsexpositie ‘Coming from the Subway’ (4 oktober ’92 - 10 januari 1993). Die tentoonstelling liet zien hoe graffiti-kunstenaars zich hadden losgeworsteld van het spuiten op treinwagons en nieuwe technieken onderzochten.

Rammellzee had zich toen ontwikkeld tot een multi-kunstenaar met andere beeldende technieken, zoals installaties, assemblages, collage, giethars en performance art, maar ook samenwerkingen op het gebied van muziek en street-fashion en een kort optreden in een speelfilm.

Rammellzee was een bron van informatie over de begintijd van de graffiti, de positie in de hiphopcultuur, het ontstaan van verschillende stijlen, en hoe met woorden versierde treinwagons in steeds wisselende volgorden verschillende boodschappen de wereld in stuurden.

Anderzijds persoonlijke en zeer uitgebreide theorieën en ideeen, bijvoorbeeld over hoe bewapende letters een symbolische vrijheidsstrijd voeren tegen het keurslijf van de vorm, de taal en het alfabet (door hem ‘ikonoklast panzerism’ genoemd). Daarmee pendelende hij tussen een eigen vorm van Afro-Futurisme (een breed scala aan science fiction-achtige uitingen, gebaseerd op de Afro-Amerikaanse cultuur en geschiedenis) en de Europese monastieke traditie (zoals de sculpturen en rijk geïllustreerde manuscripten uit de Gotiek).

Het Groninger Museum heeft in haar collectie 3 werken van Rammellzee, waaronder één installatie (Gulf War, 1991). Tevens zijn er enkele videobanden die nog niet gedigitaliseerd of beschreven zijn.

Voorafgaand aan de solo-expositie in 1987 werd Rammellzee, vergezeld door Amsterdamse galeriehouder Yaki Kornblit, geïnterviewd door Luuk Verpaalen van OOG-Radio. Het aantal luisteraars interesseerde hem niet; het ging hem er om dat zijn stem de ether, en daarmee de kosmos, in ging.

Door een toeval was ik aanwezig tijdens dat interview. Ik volgde namelijk de opleiding ‘grafisch ontwerp’ aan de kunstacademie Minerva en voor het bijvak fotografie had ik mij toegelegd op portretten. Toen ik dagen eerder van Luuk over het interview hoorde, vroeg ik hem of ik aanwezig mocht zijn.

Het ging er zeer ontspannen aan toe. Na het interview in de studio wilde Rammellzee ook nog even de regieruimte, waar de techniek zich bevond, zien. Ik drentelde achter hem aan door de krappe gang en hij keek vragend achterom. ‘You’re my mother goose’ grapte ik. Hij reageerde met een vervormde stem alsof het communicatie tussen twee piloten betrof ‘Follow the leader!’. 

Rammellzee vroeg of ik de volgende dag misschien Kornblit en hem kon begeleiden  tijdens een tochtje langs de oude kerken van Groningen. Helaas had ik geen tijd, maar ik heb ze zo goed mogelijk op weg geholpen.