Tijdscapsule Kattendiep

Vandaag ben ik met Hugo van Stichting Kladmuur bij een tijdscapsule geweest. Ik was als docent en liefhebber van graffiti, kunst- en cultuurgeschiedenis erg nieuwsgierig. Volgens Hugo zou de muur een grote verzameling unieke pieces en tags bevatten die ‘behouden’ zouden moeten blijven. Inhoudelijk was ik sceptisch: probeer je niet bliksem in een fles te stoppen, een pin in een vlinder? Is een groot gedeelte van de charme / poëzie van Graffiti niet dat het verdwijnt? Daarbij: dergelijke graffiti is veelal vanuit een anti-autoritaire temperament ontstaan. Moeten we daar dan nu de autoriteiten bijhalen om het in stand te houden? Is dat niet hypocriet? Krijgt ‘No-future’ dan toch een toekomst? En zo ja, ten behoeve van wie? Zodat de stad verder kan gentrificeren, en men vanuit een gelikt hotel met een over-priced prosecco kan genieten van ‘ons’ cultureel erfgoed? En dan is er nog het praktische beleidsmatige punt: Graffiti dat niet in opdracht is geplaatst wordt verwijdert. Het conserveren van de ene muur, en het reinigen van de andere, kan ‘mixed messages’ opleveren. Veel beren op de weg…

Mijn scepsis verdween echter bij het zien van de muur. De muur is de uitzondering die de regel bevestigd. Het mag werkelijk een wonder heten dat het nog in tact is. Vrijwel onaangetast door A: weersinvloeden. B: Gemeente reinigingsdienst. C: Nieuwbouw. D: andere Graffiti schrijvers.

Doordat, de ooit openbare plek door stadsplan-vernieuwingen minder publiek toegankelijk is geworden, zal de noodzaak zijn verdwenen voor de gemeente reiniging om het te verwijderen. De nieuwe muren van de nieuwbouw (o.a. het casino) ervoor gezorgd dat de tijdscapsule minder regen en zonlicht heeft hoeven te verduren. Daarnaast is het opmerkelijk dat er geen andere graffiti schrijvers overheen zijn gegaan. De betreffende pioniers hadden binnen de beweging een autoriteitspositie, daarom zijn de tags met respect behandeld. Graffiti schrijver Mickey verteld in de Podcast serie van Kladmuur dat ze ademloos naar de betreffende tags heeft gekeken, en dat daar de behoefte uit is ontstaan ook deel te nemen aan deze beweging. Meerdere kenners zullen beamen dat dit een plek is, waar de vonk vlam heeft gevat. 

Met deze muur hebben wij in Groningen een relikwie dat mijn inziens nog voor generaties toegankelijk zou kunnen blijven. Om zo inzage te krijgen in de nog oriënterende fase van een inmiddels volwassen geworden kunststroming. Eerlijk is eerlijk: een liefhebber van beeldende kunst, zou mogelijk kanttekeningen plaatsen bij de beeldende kwaliteit: zelfs Pinox geeft in de podcast, toe dat ze ‘maar wat deden’. Anders gezegd: de kaders, kwaliteitscriteria van deze kunststroming waren nog niet gedefinieerd. Het levert een bijna ontwapenende, speelse en toch ook brutale beeldtaal op. Dat vervolgens, door de aanvoegende generatie tot wasdom is gekomen. De kunsthistorische waarde zal daarom mogelijk ter discussie staan. Maar de cultuurhistorische waarde staat buiten kijf. Oftewel: nood breekt wet. Deze muur moet behouden blijven. Daarbij komt, dat door de bouw van het nieuwe hotel (op de plaats van het voormalige Casino) er een unieke gelegenheid is ontstaan om met een nieuwe blik te kijken naar de toekomst, en geschiedenis van onze stad.

Te denke valt aan o.a.: conserveren, oftewel in stand houden. Restaureren, in samenspraak met de nog levende schrijvers. Of misschien zelfs reageren: door (geselecteerde) huidige kunstenaars te vragen de handschoen op te pakken: het het gesprek op de muur voort te zetten. Ter inhoudelijke omlijsting heeft Stichting Kladmuur een uniek netwerk + ervaring in het onderzoeken en delen van deze verhalen. Dit zou kunnen in de vorm van een boekwerk, een podcast serie of misschien een QR code met website? 

In mijn enthousiasme loop ik veel te ver op de zaken vooruit. Laten we eerst draagvlak creëren, vanuit een gedeelde overtuiging dat deze muur het behouden waard is.